Formy zatrudnienia: umowa o pracę, zlecenie, dzieło

Zatrudniając pracownika mamy do wyboru różne formy zatrudnienia. Możemy zatrudnić go na umowę o pracę, umowę o dzieło lub umowę zlecenie. Każda z tych umów zapewnia inne uprawnienia i obowiązki zarówno pracodawcy, jak i pracownika.

Formy zatrudnienia: cel umowy

Podpisując umowę z pracownikiem, musimy określić, w jakim zakresie będziemy z nim współpracować. Umowa o pracę jest umową szczególną określoną w kodeksie pracy i jak sama nazwa wskazuje, określa ona stosunek pomiędzy pracodawcą a pracownikiem. Celem umowy jest zatem zatrudnienie na określonym stanowisku z wyznaczonymi konkretnymi obowiązkami – stałe wykonywanie określonej pracy. Umowa zlecenie oraz umowa o dzieło to umowy cywilnoprawne, które regulowane są przepisami kodeksu cywilnego. Każda z nich ma inny zakres tematyczny. Umowa zlecenie obejmuje wykonanie pewnej usługi, liczy się w niej staranne wykonanie zlecenia, a nie osiągnięcie konkretnego celu. Celem umowy jest wykonanie konkretnego zlecenia – usługi, na przykład prowadzenie profilu w social mediach. Natomiast umowa o dzieło obejmuje wykonanie pewnej usługi, ale z naciskiem na osiągnięcie konkretnego rezultatu. Na przykład wykonanie stołu i krzeseł. Każdą z tych umów możemy podpisać z pracownikiem niezależnie od formy prowadzenia firmy: czy jest to jednoosobowa działalność gospodarcza czy spółka.

Forma umowy

Umowa o pracę musi być zawarta w formie pisemnej z zachowaniem określonych elementów. Powinna zawierać: strony umowy – określenie danych pracodawcy i pracownika, nazwę stanowiska, zakres obowiązków, miejsce i czas pracy, termin zawarcia umowy, określenie długości stosunku pracy (umowa na zastępstwo, umowa na czas określony, umowa na czas nieokreślony). Umowa zlecenie może być zawarta w dowolnej formie, również ustnej. Jednak musi zawierać podstawowe elementy: strony umowy, datę rozpoczęcia umowy, warunki wygaśnięcia umowy, przedmiot zlecenia (określony dokładnie zakres zlecenia), wynagrodzenie za wykonane zlecenie. Umowę o dzieło zawiera się w dowolnej formie. Posiada ona także takie same elementy jak umowa zlecenie, z tym że zamiast określonego zakresu zlecenia określa się rezultat, jaki musi osiągnąć pracownik.

Formy zatrudnienia: wynagrodzenie

Każda z umów określa również wynagrodzenie, które przysługuje zatrudnionej osobie za wykonaną pracę. Umowa o pracę powinna zawierać dokładne określenie wynagrodzenia oraz termin jego płatności. Przepisy kodeksu pracy regulują również minimalne wynagrodzenie za pracę, które w 2021 roku wynosi 2800 brutto. W umowie zlecenie również powinno być określenie wynagrodzenia. Może ono przyjąć dwie formy – za całość wykonania zlecenia lub stawkę godzinową. Od stycznia 2017 roku obowiązuje również minimalna stawka godzinowa dla umowy zlecenie i umowy o świadczenie usług. W obu przypadkach jest to w 2021 roku kwota 18,30 zł brutto/godzinę. Umowa o dzieło jest jedyną umową, która nie ma ustawowo ustalonego minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jednak w umowie tej musi być zawarte wynagrodzenie za wykonanie dzieła. Dlatego zawiera się ono w kwocie całościowej.

Inne warunki

Każda z umów ma inne obowiązki, ale również przyznaje inne prawa pracownikowi. Umowa o pracę określa dodatkowo wymiar płatnego urlopu (od 20 do 26 dni w zależności od stażu pracy). Natomiast prawo do zwolnienia lekarskiego określa, że w przypadku choroby wynagrodzenie pracownika nie może wynosić mniej niż 80% ustalonego wynagrodzenia. Kobietom przysługuje również prawo do płatnego urlopu macierzyńskiego. Pracodawca opłaca również składki emerytalno – rentowe. W przypadku umowy zlecenia pracodawca z pracownikiem mogą dojść do porozumienia w tych kwestiach i ustalić wymiar przysługujących płatnych dni wolnych. Chorobowe i urlop macierzyński przysługują jednak tylko pracownikowi, który wyrazi chęć opłacania dobrowolnych składek na ubezpieczenie. Pracodawca ma także obowiązek opłacić składki emerytalno – rentowe. Przy umowie o dzieło nie występują żadne z wcześniej wymienionych praw.

Formy zatrudnienia: wypowiedzenie umowy

Rozwiązując umowę o pracę zarówno pracodawcę, jak i pracownika obowiązuje okres wypowiedzenia, który uzależniony jest od rodzaju i czasu trwania zatrudnienia. Może on trwać od dwóch tygodni do trzech miesięcy. Okres wypowiedzenia umowy zlecenia ustala się przez pracodawcę i pracownika już w trakcie jej podpisania. Jeżeli jednak nie zostało to zawarte w umowie, to można ją rozwiązać w każdym czasie przez obie strony. Wygasa ona w takim wypadku ze skutkiem natychmiastowym. Natomiast przy umowie o dzieło rozwiązanie może nastąpić za porozumieniem stron lub w konkretnych przypadkach regulowanych przez kodeks cywilny.